ქუთაისი - დასავლეთ საქართველოს მეორე უდიდესი ქალაქი, საპარლამენტო ცენტრი და ევროპის ერთ-ერთი უძველესი ქალაქი. იგი მდებარეობს თბილისსა და ბათუმს შორის და ქვეყნის მესამე იდეალურ საკურორტო მიმართულებად ითვლება. თუ მოგზაურობას გეგმავთ და ფიქრობთ, რას უნდა ეწვიოთ ქუთაისში, აუცილებლად გამოყავით ერთი ან ორი დღე: ძველი ქუჩები, ტაძრები, ხიდები, მყუდრო მოედნები და თბილი ქართული სტუმარ-მასპინძლობა ნამდვილად არ გაგიცრუებთ იმედებს.
რა ვნახოთ ქუთაისში - 12 საუკეთესო ღირსშესანიშნაობა
თუ დასავლეთ საქართველოში მოგზაურობას გეგმავთ და გსურთ გაიგოთ, რომელ ღირსშესანიშნაობებს უნდა ეწვიოთ ქუთაისში, ეს უძველესი ქალაქი ნამდვილად გაგაოცებთ. აქ შემონახულია უნიკალური ტაძრები და ძეგლები, რომლებიც იუნესკოს სიაშიც არის შეტანილი, ხოლო ქალაქის ახლოს მდებარეობს შთამბეჭდავი ბუნებრივი ლოკაციებიც.
ქუთაისი აერთიანებს ისტორიას, კულტურას და თანამედროვე საქართველოს ატმოსფეროს. ამიტომ მის მონახულებას ნამდვილად იმსახურებს ყველა, ვინც ქვეყანას უფრო ღრმა და არასტანდარტული კუთხით უნდა შეხედოს
1. ბაგრატის ტაძარი (Bagrati Cathedral)
ქუთაისში ბაგრატის ტაძარი თითქმის ნებისმიერი წერტილიდან ჩანს - ის დიდებულ ზომებსა და ისტორიას აერთიანებს, რომელიც 1003 წლამდე მიდის. ღვთისმშობლის მივლინების ტაძარი, აგებული ბაგრატ III-ის ბრძანებით, როგორც გაერთიანებული საქართველოს სიმბოლო, უხვადაა შემკული ქვის ჭრელით, მოზაიკითა და ფრესკებით და საუკუნეების განმავლობაში ერთ-ერთ ყველაზე დიდ ტაძრულ კომპლექსად მიიჩნეოდა.
1089 წელს სწორედ აქ აკურთხეს დავით IV აღმაშენებელი - საქართველოს ერთ-ერთი უდიდესი მეფე.
საუკუნეების ნანგრევებში ყოფნის შემდეგ ტაძარი იუნესკოს მხარდაჭერით აღადგინეს და ახლა კვლავ ღიაა ქუთაისელებისა და ქალაქის სტუმრებისთვის. ტაძარი უკრემერიონის ბორცვზე დგას, გარშემორტყმულია ციხის კედლით, ხოლო მიმდებარედ ხშირად დადიან ძროხები, რაც ამ ადგილს განსაკუთრებულ შარმს სძენს. ტაძრამდე შესაძლებელია ავტომობილით ასვლაც (პანორამულ მოედანთან არის სადგომი) ან ფეხით, სასიამოვნო საფეხმავლო ბილიკით.
2. გელათის მონასტერი (Gelati Monastery)
გელათის მონასტერი - საქართველოს ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი სულიერი და ისტორიული სიმბოლოა. ის იმერეთის თვალწარმტაც ბორცვებზე მდებარეობს, ქუთაისიდან რამდენიმე კილომეტრში, ჩრდილო-დასავლეთის მიმართულებით. მონასტერი XII საუკუნეში დააარსა მეფე დავით IV აგმაშენებელმა, და საუკუნეების განმავლობაში ის იყო სამეფო მონასტერი და ქართული მეფეების საერო-სამარხე ადგილი. დღეს გელათი იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ნუსხაშია შეტანილი და შუა საუკუნეების ქართული არქიტექტურის ერთ-ერთ საუკეთესო ნიმუშად ითვლება.
მონასტერია გარშემორტყმული გელათის აკადემიის ისტორიული კედლებით - ეს იყო განათლებისა და მეცნიერების უდიდესი ცენტრი, სადაც გადაწერდნენ წიგნებს, თარგმნიდნენ ხელნაწერებს და ქმნიდნენ ორიგინალურ ნაშრომებს. მთავარი ტაძარი განსაკუთრებით ცნობილი არის ღვთისმშობლის დიდებული მოზაიკით და XII–XIII საუკუნეების უნიკალური ფრესკებით, რომელთა შორის მეფე დავით აღმაშენებლისა და სხვა გამორჩეული მონარქების გამოსახულებებია. გელათში სიმშვიდის და სიღრმისეული სიწმინდის ატმოსფერო სუფევს - ეს ადგილი თითქოს ერთ სივრცეში აერთიანებს ისტორიას, რწმენას და ქართული კულტურის სულიერებას. გელათის მონასტრამდე მისასვლელად ჯერ უნდა ჩამოხვიდეთ ქუთაისში - ქალაქში ჩამოდის ავტობუსი, მიკროავტობუსი და მატარებელი თბილისიდან და საქართველოს სხვა ქალაქებიდან. ქუთაისიდან გელათამდე დაახლოებით 9–11 კმ-ია: ყველაზე მოსახერხებელია ტაქსის აყვანა, რომლითაც 15–20 წუთში ლამაზ გორაკებიან გზაზე აუყვებით და მონასტერს მიაღწევთ.
3. პრომეთეს მღვიმე (Prometheus Cave)
თუ ფიქრობთ, რა უნდა ნახოთ ქუთაისში, პრომეთეს მღვიმე აუცილებლად უნდა იყოს თქვენს სიაში. მნიშვნელოვანია ასევე გაითვალისწინოთ, რომ მღვიმე დახშულია ხუთ წლამდე ბავშვებისთვის. ერთ-ერთი შესასვლელი წარსულში სპეციალურად ტურისტებისთვის მოამზადეს, დღეს კი გასასვლელი ბილიკი განათებულია პატარა სანათებით, რაც მღვიმის სივრცეს კიდევ უფრო შთამბეჭდავსა და მისტიკურს ხდის.
განსაკუთრებით საინტერესო იქნება მათთვის, ვინც ჯერ არასოდეს უნახავს კარსტული დარბაზები და სტალაქტიტები - ასეთ ადგილებში ნათლად ჩანს, თუ რამდენად საოცარი შეიძლება იყოს ბუნებრივი ღირსშესანიშნაობა. რეკომენდებულია მოსახერხებელი ფეხსაცმელი და თბილი ტანსაცმელი, რადგან შიგნით ზაფხულშიც კი გრილა.
მღვიმემდე ქუთაისის ცენტრიდან ავტომობილით დაახლოებით 30 წუთში მიხვალთ, ხოლო საზოგადოებრივი ტრანსპორტით - დაახლოებით ერთ საათსა და 30 წუთში, ცხელტუბოში გადაჯდომით. ტაქსით ერთმხრივი მგზავრობა საშუალოდ 60 ლარი ღირს, სამარშრუტო ტაქსით - დაახლოებით 25 ლარი. ეს გამგზავრება შესანიშნავი არჩევანია მათთვის, ვისაც სურს ქალაქის ატმოსფერო ბუნებრივი ლოკაციებით და ჩამთრევი ხედებით გაამრავალფეროვნოს.
4. ოკაცეს კანიონი (Okatse Canyon)
ოკაცეს კანიონი შესანიშნავი მიმართულებაა მათთვის, ვისაც უყვარს საფეხმავლო ტურები და თავგადასავალი. კანიონის მთავარი ბილიკი დაახლოებით 800 მეტრზეა განთავსებული და სიმაღლით 70-სართულიან შენობას შეედრება. მარშრუტი გადის დაკიდებულ ბილიკებსა და პანორამულ მოედნებზე, საიდანაც კლდეებისა და ხეობის თვალწარმტაცი ხედები იშლება. კარგ ამინდში აქედან შეამჩნევთ სქელ ტყეებს და მთის პანორამებს, რაც ოკაცეს კანიონში სიარულს მართლაც დაუვიწყარს ხდის.
ოკაცეს კანიონამდე მისვლა შესაძლებელია ხონი–მათხოჯის გზით: ქუთაისიდან ავტომობილით მგზავრობა დაახლოებით ერთი საათი გრძელდება, ხოლო საზოგადოებრივი ტრანსპორტით - რამდენიმე საათი. ვიზიტს აქვს ასაკობრივი და სიმაღლის შეზღუდვა: კანიონში არ უშვებენ 12 წლამდე ბავშვებს და ადამიანებს, რომელთა სიმაღლე 120 სმ-ზე ნაკლებია.
5. მარტვილის კანიონი (Martvili Canyon)
მარტვილის კანიონი - საქართველოს ერთ-ერთი ყველაზე შთამბეჭდავი ბუნებრივი ლოკაციაა და ქვეყნის ხუთ ყველაზე მონახულებად ნაკრძალს შორის შედის. თვალწარმტაცი კირქვოვანი კლდეები, ჩანჩქერები, მდინარის ლაჟვარდში მოციმციმე წყალი და ნავსეირნობა ამ პეიზაჟებში ადგილს ზღაპრულ იერს ანიჭებს.
აბაშის მდინარემ შექმნა კანიონი, რომელიც დაახლოებით 2,4 კმ სიგრძეზეა გადაჭიმული, ხოლო კლდეები ზოგან 40 მეტრს აღწევს. პირველად თქვენ ჩრდილოვან, გრილ ხეობაში ხვდებით, სადაც კედლების გასწვრივ ხავსია, შემდეგ კი მოულოდნელად გაიშლება 12-მეტრიანი ძლიერი ჩანჩქერის ხედი. მარტვილის კანიონის მონახულება მარტივია: ქუთაისიდან ან ზუგდიდიდან ავტომობილით დაახლოებით ერთი საათი გჭირდებათ (50–65 კმ), ბათუმიდან — დაახლოებით 2.5 საათი. ყველაზე ხშირად ვიზიტორები აქ ერთდღიანი ტურით ჩამოდიან და აერთიანებენ მას ოკაცეს კანიონთან ან პრომეთეს მღვიმესთან. გაითვალისწინეთ, რომ ნავსეირნობაზე 5 წლამდე ბავშვებს არ უშვებენ.
6. კოლხეთის შადრევანი (Colchis Fountain)
კოლხეთის შადრევანი ქუთაისის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობადი ღირსშესანიშნაობაა და ქალაქის ცენტრალურ მოედანზე მდებარეობს. მრავალსაფეხურიანი შადრევანი, რომელიც არქიტექტორ დავით გოგიჩაიშვილმა შექმნა და 2011 წელს გაიხსნა, შემკულია 30 მოჭედილი ოქროსფერი ფიგურით - ესენია კოლხეთის დაბლობზე და საქართველოს სხვადასხვა რეგიონში აღმოჩენილი ბრინჯაოს ძეგლების მოზრდილი ასლები. კომპოზიციის ზედა ნაწილს ამშვენებს მეფე აიეტის მითოლოგიური ოქროსფერი ცხენების ქანდაკებები. შადრევანი მოპირკეთებულია ხარაგაულის ქვით და ლურჯი მოზაიკით, და ქვეყნის ერთ-ერთ ყველაზე ეფექტურ ობიექტად ითვლება. ის მდებარეობს წრიულ გზაჯვარედინზე, რის გამოც შადრევანთან ახლოს მისვლა რთულია, თუმცა შესანიშნავად ჩანს მის გარშემო არსებული ტროტუარებიდან.
7. ქუთაისის საბაგირო გზა
ქუთაისის საბაგირო გზა აკავშირებს ორ ქალაქის პარკს: იმ პარკს, სადაც თეთრი ხიდია, და გაბაშვილის სახელობის პარკს. გაბაშვილის პარკში მოქმედებს რამდენიმე ატრაქციონი, ხოლო კაფეებისა და პატარა რესტორნების მუსიკა თითქმის დღე-ღამის განმავლობაში ისმის. თუ პარკს ბოლომდე გაივლით და ყურადღებით მიმოიხედავთ, გამოვალთ გზაზე, რომელიც ყაზბეგის ქუჩას მიუყვება და ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს ღირსშესანიშნაობასთან - ბაგრატის ტაძართან მიიყვანს.
საბაგირო გზა ცოტა ვინტაჟური იერსახისაა, ხოლო მის ოდნავ დაჟანგებულ კაბინებს ზოგჯერ მცირე შიში ახლავს, თუმცა სწორედ ეს ქმნის მგზავრობის განსაკუთრებულ ხიბლს. ვისაც სიმაღლის არ ეშინია და მზად არის მცირე თავგადასავლისთვის, საბაგიროთი მგზავრობა ქალაქის საოცარ პანორამულ ხედებს აჩვენებს.
8. ქუთაისის ცენტრალური ბაზარი
ქუთაისის ცენტრალური ბაზარი, რომელსაც ადგილობრივები ხშირად მწვანე ბაზარს უწოდებენ, საუკეთესო ადგილია იმერული ფერისა და ავთენტური ქართული ატმოსფეროს შესაგრძნობად. ქალაქის შუაგულში მდებარე ბაზარი მთელ კვარტალს იკავებს: ერთ-ერთი მთავარი შესასვლელი ფალიაშვილის ქუჩაზეა, 23 ნომერთან. ქუთაისში დიდი სუპერმარკეტები თითქმის არ არის, ამიტომ სწორედ აქ მოდიან ახალ პროდუქტებსა და გემრიელ საჩუქრებზე.
მწვანე ბაზარზე დაგხვდებათ:
- ადგილობრივი ხილი და ბოსტნეული, მათ შორის იშვიათი სეზონური ნაყოფი
- სხვადასხვა სახეობის თხილი და კაკალი
- სახლის ღვინო და იმერული ყველები (ნამდვილი სულუგუნისთვის აქ ხშირად თბილისიდანაც ჩამოდიან)
- ახალი ხორცი, არომატული სუნელები და საწებლები
- ტრადიციული ტკბილეული: ჩურჩხელა, გოზინაყი და სხვა
- ყავა და ჩაი ნაყენად
- ლავაში და სხვა გემრიელი პურ-ფუნთუშეული
ეს არის იდეალური ადგილი, სადაც შეგიძლიათ შეიძინოთ გემრიელი საჩუქრები და თან თავი იგრძნოთ ნამდვილ ქართულ ბაზარში - ხმაურიანი გარემო, სტუმართმოყვარე გამყიდველები, ფერადი ხილის გროვები და ახლადგამომცხვარი ფუნთუშების სურნელი ერთად ქმნის განსაკუთრებულ ატმოსფეროს.
ბაზრის ჩრდილოეთ შესასვლელთან ჩანს ე.წ. ქართული გაუდის სახლი - უჩვეულო არქიტექტურის შენობა, რომლის ფასადი მიგვანიშნებს ავტორის ფანტაზიასა და თამამ შემოქმედებით სტილზე.
9. ქუთაისის ისტორიის მუზეუმი
ქუთაისის სახელმწიფო ისტორიის მუზეუმში ინახება 150 000-ზე მეტი ექსპონატი, მათ შორის განსაკუთრებული ყურადღების ღირსია ქუთაისისა და მის შემოგარენში აღმოჩენილი არქეოლოგიური მასალა, იშვიათი ნივთები უძველესი ეპოქებიდან და შუა საუკუნეების ლითონის დამუშავების უნიკალური ნიმუშები. მუზეუმი, რომელიც 1922 წელს დაარსდა, დღეს იმერეთისა და დასავლეთ საქართველოს ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს არტეფაქტთა საცავად ითვლება.
2006 წელს მუზეუმი სრულად განახლდა და თანამედროვე სტანდარტების მიხედვით აღიჭურვა. ის მდებარეობს ისტორიულ შენობაში, პუშკინის ქუჩაზე, №18-ში, რაც მას ქუთაისის მნიშვნელოვან კულტურულ ობიექტად აქცევს.
10. თეთრი ხიდი
თეთრი ხიდი, რომელიც რიონს გადაკვეთს, ქუთაისის ერთ-ერთი მთავარი სიმბოლო და ქალაქის სავიზიტო ბარათია. ხიდი თავდაპირველად 1850 წელს სამხედრო ინჟინერმა ვიტემ ააშენა, მოგვიანებით კი იგი სრულად რეკონსტრუირდა. 1860 წელს მისი მოაჯირები თეთრად შეღებეს - სწორედ ამან განაპირობა ხიდის დღევანდელი სახელწოდება. თაღების ქვეშ ჩამწკრივებული თეთრი ქვები, ვიტრაჟურული მოაჯირები, ძველი ქალაქის ხედი და მთლიანად კომპოზიციის ჰარმონია განსაკუთრებულ სიმსუბუქეს ქმნის, რაც ადგილობრივებსაც და სტუმრებსაც იზიდავს.
ხიდის მოაჯირებზე განთავსებულია ბიჭის ქანდაკება ორ ქუდთან ერთად - იგი ხელოვნების იდეალს ეძღვნება და ობიექტის კიდევ ერთ ამოსაცნობ ნიშნად იქცა. თეთრი ხიდის ირგვლივ პატარა პარკია მოწყობილი, მყუდრო კაფეთი და რიონის ხედით. ხიდის გვერდით იწყება XIII საუკუნის სამეფო უბანი, რომლის შესასვლელს მონ პლეზირის თაღი ამშვენებს. არ არის გასაკვირი, რომ ქუთაისის ბევრი ექსკურსია სწორედ აქედან იწყება - თეთრი ხიდი იდეალურად ქმნის განწყობას ქალაქის კოლორიტული ატმოსფეროს გასაცნობად.
11. ქუთაისის ბოტანიკური ბაღი
ქუთაისის ბოტანიკური ბაღი მშვიდი და მწვანე სივრცეა, სადაც შეგიძლიათ ქალაქის ხმაურისა და ზაფხულის სიცხისგან შეისვენოთ. მიუხედავად იმისა, რომ მოცულობითა და მცენარეების მრავალფეროვნებით იგი ბათუმის ბაღს არ ჩამოუვარდება, აქ მაინც განსაკუთრებული ატმოსფეროა. ბაღის მთავარი ღირსშესანიშნაობაა უნიკალური სამლოცველო, რომელიც 400-წლოვან მუხის ღრუშია მოწყობილი: დაახლოებით ორი მეტრის დიამეტრის სივრცეში თავისუფლად თავსდება სამი ადამიანი. ეს ადგილი ზღაპრულადაც გამოიყურება და მყუდროდაც, რაც ბაღში სეირნობას განსაკუთრებულ განწყობას სძენს.
სასარგებლო რჩევები მოგზაურებისთვის
ქუთაისის ღირსშესანიშნაობების დათვალიერებამდე გაითვალისწინეთ რამდენიმე რჩევა, რომლებიც მოგზაურობას კიდევ უფრო კომფორტულსა და სასიამოვნოს გახდის:
- წინასწარ დაგეგმეთ მარშრუტი. ქუთაისი კომპაქტური ქალაქია, თუმცა ბევრი საინტერესო ადგილი მის შემოგარენში მდებარეობს.
- აირჩიეთ მოსახერხებელი ფეხსაცმელი. ბუნებრივი ლოკაციები - კანიონები, ბილიკები, პანორამული მოედნები - კომფორტულ ფეხსაცმელს მოითხოვს, რათა სიარული მხოლოდ სიამოვნებას ჰგვრიდეთ.
- პოპულარულ ადგილებს დილაობით ეწვიეთ. ასე თავიდან აირიდებთ რიგებს კანიონში, მღვიმეში ან საბაგირო გზასთან.
- გასინჯეთ ლოკალური პროდუქტები. მწვანე ბაზარი საუკეთესო ადგილია გემრიელი საკვების შესაძენად და ასევე იმერული გემოს შესაგრძნობად.
- გაითვალისწინეთ ამინდი. ზაფხულში ქუთაისი ცხელია, ხოლო კანიონებსა და მღვიმეებში - გრილი. აუცილებლად იქონიეთ წყალი, ქუდი და თხელი ქურთუკი.
- არჩიეთ შთაბეჭდილებები და არა ნივთები. თუ გსურთ მეგობრების ან საკუთარი თავის გახარება, შესანიშნავი გამოსავალია შთაბეჭდილებების ონლაინ-მაღაზია, სადაც ნებისმიერი ასაკისა და ინტერესის ადამიანს მოერგება შესაფერისი აქტივობა - განსაკუთრებით თბილისში.
- საჩუქრად განიხილეთ სასაჩუქრე სერტიფიკატი. იგი მოგცემთ შესაძლებლობას თავად შეარჩიოთ სასურველი შთაბეჭდილება თბილისში - დაწყებული მშვიდი გამოცდილებებიდან, დამთავრებული აქტიური თავგადასავლებით.
და ბოლოს - ქუთაისის მოგზაურობა დაუვიწყარი რომ იყოს, უბრალოდ შეუთავსეთ ღირსშესანიშნაობების დათვალიერებას ახალი ემოციები და მცირე სიხარულები თქვენთვის და თქვენი ახლობლებისთვის.
