„გენდერი და გულაგი: ქალთა ბანაკის წერილი“

ლექცია გენდერის მკვლევრისა და ფილოლოგის ანია კუზნეცოვასგან

გულაგის გამოცდილება კოლექტიურ ცნობიერებაში არსებულ ლაკუნად იქცა — სიცარიელედ, რომელიც საბჭოთა რეჟიმის იდეოლოგიურმა მცდელობამ შექმნა, რათა „დაემშვიდებინა“ მოუხერხებელი წარსული.
არაა გასაკვირი, რომ ყოფილი პატიმრების მოწმობები რჩება ცოდნის ძირითად და ყველაზე ხელმისაწვდომ წყაროდ ბანაკების შესახებ.
თუმცა, არც სოლჟენიცინის მასშტაბური კვლევა და არც შალამოვის სტილისტური სიზუსტე ვერ ასახავს სრულად ქალთა გამოცდილებას გულაგში.

ეს ხშირად უკავშირდება sogenannten „მამაკაცურ ხედვას“: ავტორები აღწერენ რომანტიკულ ურთიერთობებს, იძულებას სექსუალურ კონტაქტზე, ორსულობასა და მშობიარობას — რაც ქალის გამოცდილებას ამცირებს ფიზიოლოგიამდე და ურთიერთობებამდე მამაკაცებთან, აქრობს რა მის სუბიექტურობას.

ამ დამახინჯების თავიდან ასაცილებლად, ჩვენ მივუბრუნდებით ქალების მიერ დაწერილ გულაგის მემუარებს.
ტექსტებს განვიხილავთ არა მხოლოდ ლიტერატურის თეორიისა და ისტორიის კონტექსტში, არამედ ინტერდისციპლინური მიმართულებებით — ტრავმისა და გენდერის კვლევების პერსპექტივიდანაც.
გავითვალისწინებთ კითხვებს:
შეიძლება თუ არა „მეხსიერება“ ჩაითვალოს დოკუმენტად თუ ლიტერატურულ ნამუშევრად?
რას ნიშნავს ტერმინი „ქალური წერილი“?
როგორ იქმნება ხმა და სუბიექტი ქალთა ბანაკურ პროზაში?

ვეცდებით ვუპასუხოთ ამ და სხვა კითხვებს და გამოვყოთ ის სტრატეგიები, რომლებსაც ავტორები იყენებდნენ თავიანთ მემუარებში.